De kunst van puree en tomatensoep

Alles van waarde is weerloos. Onvervangbare schilderijen van onschatbare waarde van Van Gogh, Monet en Vermeer worden aangevallen met puree en tomatensoep. Ook de aarde is onvervangbaar en voor mens, plant en dier van onschatbare waarde, maar wij denderen er elke dag onvoorstelbaar veel troep overheen.

Actievoerders zien de makkelijke metafoor. Zij willen meer aandacht voor het mondiale klimaatprobleem. Maar zoals Bert Wagendorp in de Volkskrant schreef: ‘er is geen gebrek aan aandacht. We worden ermee doodgegooid. We verbinden er alleen geen conclusies aan.’ In zo’n klimaat hoeven de pureespuiters niet te rekenen op sympathie. Wat ze doen helpt hun eigen zaak dus niet. En dat zou toch wel hun doel moeten zijn.

Na de schilderkunst is nu ook de muziek aan de beurt. Gisteravond werd in het Amsterdamse Concertgebouw het concert van Orchestre e coro Sinfonia de Milano verstoord. Het zal geen toeval zijn dat dit concert was gekozen. Op de lessenaars lag Verdi’s Requiem, muziek voor de overledenen. De symboliek echode door de zaal waar het publiek niet gediend was van de actie en de activist de zaal uit werkte.

Maar intussen stijgt de zeespiegel gewoon door en maken we onze leefomgeving kapot. Yuval Noah Harari waarschuwde al voor de vernietigende kracht van Sapiens, wij dus. We leven alsof er geen morgen is, en dat zou – om meerdere redenen – best wel eens kunnen kloppen. Bert Wagendorp denkt dat we wel in actie komen, maar pas als het te laat is. Na ons de zondvloed.

Ralph en Miep

Ik krijg de foto maar niet uit mijn hoofd. De foto is de basis voor het affiche voor de tentoonstelling ‘De Jodenvervolging in Nederland 1940-1945’ in het Holocaust Museum in Amsterdam.

Ze lijken voor ons ouder, maar het zijn nog maar kinderen op die foto. Ze zijn jonger dan mijn kinderen nu. Ze zijn 17 en 16 en al verloofd. Ik kijk naar de aktentas, de paraplu en hoe ze getekend zijn door de Jodensterren.

Ralph Polak en Miep Krant lopen in januari 1943 op de Dam richting de fotograaf hun vermoedelijke ondergang tegemoet. Ze kunnen geen kant op. Vlak hierna wordt Miep dan ook gearresteerd, maar Ralph weet haar via de Joodse Raad vrij te krijgen. Zij duikt onder in Baarn, wordt ernstig ziek, maar kan niet naar een ziekenhuis.

Ralph ontsnapt op 29 september 1943 uit het laatste grote transport naar het Oosten. Ze overleven beiden de oorlog en trouwen met elkaar. Ruim 100.000 Nederlandse Joden worden vermoord. En velen nog veel jonger dan Ralph en Miep…

Koop dan zelf een museum

Pijbes2Het Rijksmuseum is een grote hit. Niet zo gek als je jaren dicht bent geweest, maar toch: de schatkamers van onze Gouden Eeuw zorgen vaak voor lange rijen. Dat is zeker zo bij de tentoonstelling Late Rembrandt. Daar is veel kritiek op die rijen en hoe je vijf rijen dik samengeperst naar een flard van een Rembrandt mag koekeloeren. Ik mocht het meemaken, ik kwam er niet vrolijk vandaan.

Jammer dan, vindt directeur Wim Pijbes. Rijen zijn geen probleem, ze laten zien dat je succes hebt. En dat succes straalt natuurlijk weer af op Wim Pijbes. Zo erg is het trouwens ook allemaal niet, meent hij. Bij het Uffizi of voor de Mona Lisa, daar is het pas echt druk. Ofwel: wat klagen we hier nu eigenlijk.

Maar Pijbes zet nog een tandje bij. De klager of klaagster die vond dat het bij Late Rembrandt ’te druk was voor contemplatie’ kreeg de veeg en niet zo vriendelijke tip om zelf dan maar een Rembrandt te kopen en thuis in stilte te gaan genieten. Wat een vervelend toontje, wat een arrogantie.

Misschien dat Pijbes het vergeten is, maar dat museum en die Rembrandts zijn niet van hem. Hij is een rijksambtenaar met een iets te hoog salaris die namens ons allen op die mooie spullen uit de Gouden Eeuw mag passen. Hij is niet aangesteld om iemand die klaagt zo neerbuigend te behandelen.

Het Rijksmuseum is een groot succes. Pijbes speelt daarin een belangrijke rol. Maar jammer dat het succes een beetje naar het hoofd stijgt. Ik zou zeggen: koop lekker zelf een museum. Kun je helemaal doen en laten en zeggen wat je wilt. Misschien komt er ook nog wel iemand kijken. Maar dan niet klagen. Je bent gewaarschuwd door en voor Wim Pijbes.