De kunst van puree en tomatensoep

Alles van waarde is weerloos. Onvervangbare schilderijen van onschatbare waarde van Van Gogh, Monet en Vermeer worden aangevallen met puree en tomatensoep. Ook de aarde is onvervangbaar en voor mens, plant en dier van onschatbare waarde, maar wij denderen er elke dag onvoorstelbaar veel troep overheen.

Actievoerders zien de makkelijke metafoor. Zij willen meer aandacht voor het mondiale klimaatprobleem. Maar zoals Bert Wagendorp in de Volkskrant schreef: ‘er is geen gebrek aan aandacht. We worden ermee doodgegooid. We verbinden er alleen geen conclusies aan.’ In zo’n klimaat hoeven de pureespuiters niet te rekenen op sympathie. Wat ze doen helpt hun eigen zaak dus niet. En dat zou toch wel hun doel moeten zijn.

Na de schilderkunst is nu ook de muziek aan de beurt. Gisteravond werd in het Amsterdamse Concertgebouw het concert van Orchestre e coro Sinfonia de Milano verstoord. Het zal geen toeval zijn dat dit concert was gekozen. Op de lessenaars lag Verdi’s Requiem, muziek voor de overledenen. De symboliek echode door de zaal waar het publiek niet gediend was van de actie en de activist de zaal uit werkte.

Maar intussen stijgt de zeespiegel gewoon door en maken we onze leefomgeving kapot. Yuval Noah Harari waarschuwde al voor de vernietigende kracht van Sapiens, wij dus. We leven alsof er geen morgen is, en dat zou – om meerdere redenen – best wel eens kunnen kloppen. Bert Wagendorp denkt dat we wel in actie komen, maar pas als het te laat is. Na ons de zondvloed.

De dag van mijn vader

Vandaag is het vaderdag. Of beter: de dag van mijn vader. Zijn geboortedag. Hij was van 7 april 1926. Kind van het interbellum. Geklemd als het ware tussen een net uitgedoofde Spaanse griep en de slagschaduwen van een volgende Wereldoorlog. Wat lijkt 1926 dan vervelend veel op 2022. We herhalen de geschiedenis.

Mijn vader had een grote liefde voor het boek, het geschreven woord. In de Tweede Wereldoorlog was hij secretaris van het ondergrondse – want verboden – literaire tijdschrift Parade der Profeten. Hij had contact met ontluikende schrijvers als W.F. Hermans. Het woord zou zijn toekomst zijn. Maar zo liep het niet.

Pas na zijn pensionering en een arbeidzaam leven van tegenvallend werk, pakte hij het woord weer op. Hij begon Boekstaf, een klein handeltje in boeken, “lekker een beetje rommelen en klooien met boekies”, noemde hij dat. Eerste drukken. Bijzondere uitgaven. Hij vond het boeiend om bij Gerard Reve en Joop Schafthuizen in Schiedam thuis te komen. Reve was klant. Vond hij mooi.

Met al die liefde voor het boek en het woord bleef er niet zoveel liefde meer over voor zijn directe omgeving. Ik miste hem tijdens zijn leven meer dan na zijn dood. Maar hij bracht me in ieder geval wel op het pad van het woord. De vele boeken thuis waren een bron van kennis en ontwikkeling waar ik me zonder voorbehoud aan mocht laven.

Na vele vruchteloze pogingen ben ik nu een heel eind op weg met mijn eerste boek: Soundtrack van mijn jeugd. Het gaat over muziek, over geschiedenis, over de geschiedenis van muziek en over mezelf in die geschiedenis.

Ware hij nog in leven dan zou mijn vader best een beetje trots zijn geweest op mijn schrijven en mijn boek. Maar trots is wat anders dan liefde. Ooit voegde hij mij toe dat ik mijn talent wel van hem moest hebben. Hij erkende het talent, maar het klonk niet als een lieve vader, maar eerder als revanche op een leven dat hem te weinig bracht en zijn talenten maar matig benutte.

Hopelijk staat er ergens op de eeuwige lettervelden een comfortabele fauteuil met voetenbankje waar hij na de ontdekking van die hemel prachtige eerste drukken door zijn handen kan laten gaan en zijn liefde exclusief kan focussen op die ‘boekies.’

She Was Naked

Met als kop ‘De gitaar als grote afwezige’ ruimde Het Parool zaterdag bijna 2 pagina’s in voor Supersister, de Haagse band die begin jaren ’70 verrassend andere muziek maakte en heel verrassend in het voorjaar van 1970 een grote hit scoorde met de single ‘She Was Naked’.

Supersister was ‘arty’, een vleugje Soft Machine, een snufje Zappa, Pink Floyd nog met Syd Barrett, jazz, en de nodige weirde humor. En geen gitaar dus, maar toetsen en een dwarsfluit.

Supersister was in termen van die tijd ‘Wow’, en niet voor niets heette een livesucces van hen ook zo. Supersister was gaaf. Coole muziek, coole looks, enorm lang haar. Dat ze dat durfden. Ik moest nog steeds naar de dorpskapper en daar regeerde de tondeuse.

Toen Supersister zo plots een hit scoorde, was ik net 12, net brugpieper af, maar bleu, kortgeknipt en geen idee over bloemetjes en meisjes, laat staan dat ik iets kon met een titel als ‘She Was Naked’, maar spannend was het wel.

Maar in mijn klas zat Nicolien. Zij was ouder dan ik, en had totaal geen interesse in me. Ze had oneindig haar en hot pants die haar benen alle ruimte boden. Ik was bleu en onwetend, maar als zij naakt zou zijn…

Maar Nicolien was niet alleen Nicolien en ongrijpbaar, maar bleek ook één van de oprichters van een Supersister-fanclub. Daar moest ik natuurlijk lid van zijn. Het gaf me een excuus om contact te leggen (en te houden) met Nicolien.

Er kwam allemaal niets van. Niet voor mij, in ieder geval. Met Nicolien ook niet zo. Ik kwam haar heel lang geleden tegen op een schoolreünie, en ik vond dat ze minder was dan de belofte van toen.

Supersister daarentegen is na een halve eeuw nog steeds bijzonder. Al hun werk is nu samengebracht in een mooie box die ‘Memories are new’ heet. De fanclub zal niet meer bestaan, maar de fans zijn er nog, de een wat beter ter been en minder doof dan de ander.

The One I Love

remDeze dinsdag was een dag van de herinnering. Zo was het een kwart eeuw geleden dat R.E.M. het album Out Of Time uitbracht met het inmiddels legendarische Losing My Religion, een nummer waar ik na 25 jaar in de juiste setting nog steeds vochtige ogen van kan krijgen.

Het lijkt zo lang her, die zomer van 1991 op Griekse eilanden en overal uit speakers dat hypnotiserende en energieke Losing My Religion van vier jongens uit Athens, Georgia. Het leven strekte zich oneindig uit. Mooiere nummers waren er niet gemaakt en zouden niet meer worden opgenomen, zo leek het. Michael Stipe en zijn makkers maakten de ultieme song; catchy, tikje mysterieus, heerlijk om mee te brallen en te lallen, en met een heerlijk getokkelde mandoline. Out Of Time, really.

En nog effe lekker opscheppen: ik had R.E.M. nog in Paradiso gezien voordat het grote succes neersloeg. Het moet 1 oktober 1985 zijn geweest. Stevige gitaarrock, vleugje Byrds, een band op zoek naar een echt eigen geluid. Het succes lag klaar. Om de hoek. The One I Love. En Out Of Time bezorgde hen de megastatus. Wat een schoonheid. Maanden kippenvel.

Veel verder terug in de Amerikaanse geschiedenis ligt de moord op John F. Kennedy in Dallas, Texas, 22 november 1963, exact 53 jaar her. De moord is nooit opgelost. Lee Harvey Oswald had er niets mee te maken. Het Amerikaanse Congres kwam al in 1979 tot de conclusie dat er een complot was, maar de schutters zijn nooit gevonden, zo er al is gezocht.

Help!

sheaEr zou € 50.000 zijn geboden op een AH-winkelmandje waar Justin Bieber op het Gelderlandplein in Buitenveldert een paar biertjes in had gestopt. Gekte, zegt u? Ga dan maar eens kijken naar de mooie filmdocu ‘Eight Days A Week’ over het bestaan on the road van The Beatles in de jaren ’60.

De hysterie van teeners voor popidolen begon waarschijnlijk met de wiegende heupen van Elvis Presley, maar schoot bij The Beatles overnight in de allerhoogste versnelling. The Beatles waren bijna nergens meer veilig, moesten rennen voor hun leven, en werden bij elk concert gekgegild door hordes meisjes die hun idolen leken te willen verscheuren. Het geluid was zo hard en intens dat The Beatles zichzelf niet meer konden horen op het podium.

Het duurde zolang het duurde, en dat was niet lang. Wat onschuldig leek te beginnen met vier lads uit Liverpool, werd wereldwijde massahysterie die ook nog eens gevaarlijk werd. Op de Filipijnen werden ze bedreigd, Amerikaanse media keerden zich tegen de groep, en in de zuidelijke staten waren openbare plaatverbrandingen. Het onschuldige veranderde in enkele jaren in hard en gewelddadig, en voor The Beatles was de lol er toen helemaal af.

De foto boven is mooi en veelzeggend. Het is een optreden van The Beatles in het gigantische Shea honkbalstadion in New York. De terecht bezorgd kijkende man links in de voorgrond is Brian Epstein, manager van The Beatles. Hij kijkt naar bijna 60.000 mensen die eigenlijk volledig out of control, doorgedraaid en hysterisch zijn. In zijn blik lees ik slechts één woord: Help!

Fly Like An Eagle

Eagles3En eens te meer blijkt maar weer hoe gevaarlijk New York is. In net een week overlijden David Bowie en Glenn Frey in Gotham. Over Starman Bowie is alles al gezegd. Over Glenn Frey nog niet. Voor wie hem niet mocht kennen: Frey was mede-oprichter, zanger, gitarist, toetsenist en componist van The Eagles die met hun prachtig melange van pop, rock en country de jaren ’70 muzikaal domineerden en met Hotel California de status van onsterfelijkheid (nou ja) verwierven.

Glenn Frey kwam uit Detroit, een beetje een bad ass, grote bek, aanwezig en zeker niet te beroerd om een probleem knokkend op te lossen. Samen met drummer en zanger Don Henley zou hij de nucleus gaan vormen van een band die na een periode als begeleidingsband van Linda Ronstadt uiteindelijk The Eagles zou worden. The Eagles maakten muziek die er niet was ofschoon het totaal niet nieuw klonk, en in een jaar of vier zouden zij evolueren van Take It Easy tot Life In The Fast Lane, van softies tot stadionact, met alle genotsmiddelen, private planes, seks en verwijdering die daar gratis bijkomen.

Ik heb The Eagles drie keer gezien. De eerste keer was in De Doelen in Rotterdam toen hun tweede album Desperado net uit was. Commercieel was Desperado een tegenvaller maar artistiek is het voor mij nog steeds een mijlpaal in de geschiedenis van The Eagles, een grotendeels gelukte poging tot een thema-album over cowboys en outlaws als een metafoor voor het eigen bestaan. Een paar later zag ik ze in Ahoy en was de band van vier aardige jongens met denim en engelenkoortjes ontwikkeld tot een stadionact met een extra gitarist en het volume wijd open.

De laatste keer dat ik Glenn Frey zag was in 2014 in de Ziggo Dome. The Eagles hadden alle ruzies en strijdbijlen begraven en gelokt met vette cheques trokken ze als cowboys-in-bijna-ruste de wereld over. De magie was allang weg, ofschoon het nog steeds wel aardig klonk en het beetje voelde als oude vrienden. Ik wist dat ik niet had moeten gaan, en mocht dus niet zeuren. Wasted Time was het zeker niet. En nu met de vrij plotse dood van Frey weet ik zeker dat ik niet nog een keer in de verleiding kan komen om The Eagles te gaan zien.

Stairway to California

LedZVoor een aantal heren op leeftijd die elkaar haten, viel het concert van The Eagles in de Ziggo Dome nog best mee. Het was de derde keer dat ik de band zag, en elke keer werd het minder, zoals gebeurt met het stijgen der jaren en de herinneringen aan toen steeds meer een zeurderige trip down memory lane worden.

Frank Zappa was heel helder: we’re only in it for the money. Dat zijn The Eagles nu ook. Vandaar waarschijnlijk dat de groep nogal mechanisch en liefdeloos overkwam, hoe technisch perfect alles ook klonk en de mannen nog als nightingales zongen.

De mega-mega-hit Hotel California was niet eens de uitsmijter, maar is naast wereldberoemd ook betwist. Gitarist Don Felder zou de riffs van het nummer bewust of onbewust hebben gevonden bij het nummer We used to know van Jethro Tull. De gelijkenis is ook werkelijk meer dan frappant.

The Eagles komen ermee weg. Dat lijkt Led Zeppelin niet te lukken. De band wordt – na ruim 40 jaar ! – in de V.S. aangeklaagd voor het jatten van hun opus magnum Stairway to Heaven van gitarist Randy California van Spirit. Nabestaanden van California hebben de zaak aanhangig gemaakt, eerder lukte dat niet vanwege ‘gebrek aan geld.’ Dat probleem zou nu wel eens verholpen kunnen worden.

We’re only in it for the money. Niets of alles is toeval. Op het titelloze vierde album van Led Zeppelin waar het prijsnummer Stairway to Heaven op staat, is ook het nummer Going to California te vinden. Hotel California. Randy California. Going to California. Zou dat de geheime boodschap zijn die verstopt zit in de symbols van Led Zeppelin IV?

Brighton Rock

uriah-heep-bNiks fly-drive, niks Kanaaltunnel, in mijn jeugd was er de ferry en – gaaf, maar wat een stank en pokkenherrie – de hovercraft om ons het Kanaal over te zetten richting de krijtrotsen van Dover. In mijn puberjaren ben ik verliefd geworden op dat rare Albion, en het is nooit meer overgegaan.

Het moet 1972 zijn geweest toen ik die zomer in Brighton in een hip kelderwinkeltje van mijn zakgeld de net verschenen LP Demons and Wizards van Uriah Heep kocht. Ik kende de groep en de muziek niet, ik denk dat ik geïntrigeerd werd door de door Roger Dean ontworpen hoes met een lokkende tovenaar in een fantasieland met watervallen en donkere luchten waar Dean met Yes ook zo’n succes mee had.

Ik was blown away toen ik Demons and Wizards voor het eerst hoorde op mijn hotelkamer op mijn portable draaitafel. Het was rock, het was hard, snel, maar het was ook melodieus, met akoestische gitaren en hemelse koortjes. De hitsingle Easy Livin’ stond als een huis, en denderde als een trein met het pompende orgel van Ken Hensley.

Het zijn mooie herinneringen aan de vooravond van weer een Brits bezoek. Nu mag je Uriah Heep niet meer leuk vinden – foute bombast – maar het is toch die muziek van zo rond je vijftiende die heel diep ergens in je geheugenopslag zit en – hoe dan ook – vormend voor the years to come. Als ik straks in de buurt van Brighton ben, zal ik toch even denken: Easy Livin’, het is best goed gelukt.

Starr for a day

jimmynicolIn juni 1964 waren The Beatles twee dagen in Nederland. Het was het enige bezoek van The Beatles aan ons land. John Lennon kwam nog een keer. Voor zijn Bad Peace met Yoko Ono, in het Amsterdamse Hilton. Ringo Starr was hier nooit. Hij was ziek – ingestort in Denemarken – en vervangen door Jimmie Nicol.

Terugkijkend naar het Beatles-bezoek en hun rondvaart door de Amsterdamse grachten, is het gek om bij The Fab Four niet Ringo maar deze uitzendkracht Nicol te zien die halsoverkop was ingevlogen vanuit Londen voor wat 8 concerten met The Beatles zouden blijken te zijn, van de veilinghallen in Blokker tot Melbourne.

George Harrison was dikke maatjes met Ringo Starr, en moest die Nicol niet. Hij wilde liever de tournee cancellen, maar werd toch overgehaald. Nicol zou riant zijn betaald voor zijn invalbeurten, maar zeker is dat zijn uiterst korte claim to fame desastreus zou blijken te zijn voor Nicol. Het geld was goed, maar het leven na het korte sterrendom hard en pijnlijk.

Nicol – bijna 75 – leeft teruggetrokken in Londen. Hij heeft zijn Starr for a day nooit te gelde willen maken, uit respect voor The Fab Four, maar misschien toch ook omdat er niet zo heel veel te melden was, anders dan dat alles wat The Beatles deden en zeiden belangrijk was, al deed je maar een week of twee mee, zoals Jimmie Nicol.

Iedereen is van de wereld

lau.microfoonIk geef het toe: ik heb het niet zo op de Nederlandstalige popmuziek. Natuurlijk is er Het Land van Maas en Waal – oneindig laagland op LSD – van Boudewijn de Groot en vooral Lennaert Nijgh, het door Fungus in het stopcontact gestoken volkswijsje Kaap’ren Varen, flarden Shaffy, de stem van Bob Bouber, en de Hollandser dan Holland hit Ik heb geen zin om op te staan van Het.

Nederlandstalig, het is gewoon mijn ding niet, zeg maar. Het spijt me voor alle Bloffen, Kasten en Dijken, voor Doe Maar (Laat Maar, grapten wij vroeger), Tröckener Kecks en what have you, ik ben groot geworden met Byrds, Beatles, Kinks, Anglofiel tot op het bot, het lijkt wel landverraad of Selbsthass, maar het is niet anders.

In mijn Engelse ziekte so to speak ben ik dus ook Thé Lau en The Scene misgelopen, en dat schuurt nu natuurlijk nu voorman Thé Lau echt op afscheidstournee langs Paradiso, Pinkpop en Brussel gaat omdat hij de strijd tegen keelkanker verliest. Iedereen is daar toch wel een beetje door van de wereld.

Nu iedereen huilt ga ik niet plots meehuilen, dat zou onoprecht zijn, maar triest vind ik het wel, en het lijken mij bergen om te beklimmen straks als je weet dat je voor het laatste keer je publiek ziet en zij jou. En toen herinnerde ik mij dat ik Thé Lau toch een keer had gezien, heel lang her, bij Neerlands Hoop, bij Bram en Freek, maar daar kwam ik dan ook meer voor de grappen dan voor de muziek.